Günümüzde, teknoloji sektörü her gün değişen yapısı ve büyüyen Pazar payı ile yeni hukuki problemlere gebe kalıyor.  Özellikle Türk teknoloji şirketlerinin sıklıkla karşılaştığı bir sorunlar ticari hayatın olağan akışı ile bağdaşmayabiliyor.

Bu yazımızda; Türk Teknoloji şirketlerinin imza ettiği bilişim sözleşmelerinde döviz cinsinden sözleşme bedeli belirlenip belirlenemeyeceği konusunda hukuki bir değerlendirme yapacağız.  

İlgili Mevzuat Ne Diyor?

1567 Sayılı Türk Parasının Kıymetinin Korunması Hakkında Kanuna dayanarak yayımlanan 32 Sayılı Karar ve 2008-32/34 Sayılı Tebliğ (“Tebliğ”) ile Türkiye’de yerleşik kişilerin/şirketlerin kendi aralarında akdedecekleri bazı sözleşmelerde sözleşme bedeli ve sözleşmeden kaynaklanan ek mali yükümlülüklerin döviz veya dövize endeksli olarak belirlenmesi yasaklanmıştır. Teknoloji alanında sıklıkla karşılaşılan yazılım geliştirme, lisans, danışmanlık gibi sözleşmeler de bu “dövizle işlem yasağı” olarak kısaltabileceğimiz uygulamaya tabidir.

Mevzuatın dilinden açıkça anlaşıldığı üzere; kural olarak, Türkiye’de yerleşik şirketlerin kendi aralarında akdedecekleri bilişim sözleşmelerinde sözleşme bedeli ve sözleşmeden kaynaklanan ek mali yükümlülüklerin döviz veya dövize endeksli olarak belirlenmesi yasaktır.

Ancak teknoloji ekosisteminin global yapısı ve fiyat rekabeti göz önünde bulundurulduğunda Türk teknoloji şirketlerinin birçoğunun bu durumdan dolayı endişe ettikleri, uygulamada zorlandıkları ve sözleşme süreçlerinin sekteye uğradığı gözlemlenmektedir.

Peki, İstisnası Yok mu?

Bilişim sözleşmeleri özelinde bir istisna mevcuttur. Tebliğ,bilişim sözleşmelerine yönelik olarak özel bir istisna hükmü getirmiştir.

Aşağıdaki durumlarda sözleşme bedeli ve sözleşmeden kaynaklanan ek mali yükümlülüklerin döviz veya dövize endeksli olarak belirlenmesi mümkündür:

Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri bilişim teknolojileri kapsamında;

• Yurt dışında üretilen yazılımlara ilişkin satış sözleşmeleri veya
• Yurt dışında üretilen donanım ve yazılımlara ilişkin lisans ve hizmet sözleşmeleri

Bu istisnalar dışında, Türkiye’de yerleşik teknoloji şirketlerinin kendileri aralarında akdettikleri sözleşmelerde sözleşme bedellerinin ve sözleşmede belirlenen diğer mali yükümlülüklerin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak  belirlenmesi mümkün değildir.

Sözleşme Bedeli ve Sözleşmeden Kaynaklanan Ek Mali Yükümlülükler Nedir?

Sözleşme bedeli ve sözleşmeden kaynaklanan diğer mali yükümlülükler derken neyi kastediyoruz?

Örneğin; her türden yazılım, mobil uygulama, yapay zeka algoritması geliştirme hizmeti karşılığında geliştiriciye ödenecek bedel sözleşme bedelidir. Bu geliştirme esnasında kurulan ticari ilişkiden dolayı taraflar cezai şart, tazminat yükümlülüğü gibi ek mali yükümlülükleri sözleşme ile düzenlemek isteyebilirler. Bu kalemler de sözleşmeden kaynaklanan ek mali yükümlülükler anlamına gelir ve bu bedellerin de döviz cinsinden ve dövize endeksli olarak belirlenmesi yasaktır.  

Döviz Cinsinden ve Dövize Endeksli Ne Demektir?

Yukarıda bahsettiğimiz bedellerin sözleşme içeriğinde Amerikan Doları (USD), Euro, Sterlin vb. gibi döviz türünden yer alması, birçok kişinin tahmin edebileceği üzere, yasaktır.

Ayrıca bu bedellerin, dövize endeksli olarak sözleşmede yer alması da yasaktır. Örneğin; “Ödeme günkü kurda 4.000 Amerikan Dolara karşılık gelen Türk Lirası”. Bu kısım genellikle göz ardı edilir ve yasağa temas etmeyen bir uygulama gibi görülür, ancak öyle değildir.

Yukarıda bahsettiğimiz üzere mevzuatta yer alan istisnalardan birine dahil olmayan bilişim sözleşmelerinde sözleşme bedeli ve sözleşmeden kaynaklanan diğer mali yükümlülükler döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak belirlenemez. Aksi durum sözleşmenin tüm tarafları için hukuka aykırılık oluşturabileceği gibi sözleşmenin esaslı unsuru olan ücret unsuru bakımından sözleşmeyi geçersiz kılabilir.